Galata
327-337
Galata’nın Bizans’tan önce var olmasına karşın, tarihi hep Bizans’la başlatılagelmiştir. Bu yüzden Vizos’a gelenler (ki Yunan kaynakları Magaralılar diye anarlar bunları) Sarayburnu’na yerleşince, Galata’nın tarihi de böylece kurulmuş olur. Bu çağın adı da I. Konstantin Çağı’dır. Bu çağda Galata’nın adı, ‘Sykai’dir. I.Konstantin, bu yeri (kentin sınırları çizilirken) bir sur duvarıyla kuşatır. Böylece Galata’nın sınırları kentin sınırları içine alınır. XIII. Regio (bölge) olur. Kilise, forum, hamamlar ve bir de limanın katılmasıyla Galara ortaya çıkar. Adı da Peran en Sykais, yani karşı yakada Sykai’dir. Bu çağ Galata’sında 431 ev olduğu biliniyor.
Galata’nın kendisi gibi halkı da tarihlerin dipyazılarıdır. Genel olarak Cenevizliler’le Venedikliler’i yaşamış olarak bilmek yetmiş gibidir. İstanbul’un alınmasından bu yana, Galata halkı ‘azınlıklar’ adıyla geçilmiştir. Daha Fatih zamanında başlayan kentin nüfusunu çoğaltma eğilimi, Galata’ya da Müslümanlar’ın yerleştirilmesini öngörmüşse de, bu Galata’yı ayrıcalıklı durumundan yine de kurtaramamıştır. Tarihler Galata’nın XII. yüzyıldaki halkının Yahudiler olduğunu yazar. XII. yüzyılda Cenovalılar’ın imtiyazlar elde etmeleriyle de Galata’nın asıl tarihi başlıyor. Fatih zamanında Galata’da 535 Müslüman evine karşılık, 592 Rum, 62 Ermeni, 332 Frenk evi vardır.
408-450
II. Theodosius. Tarihler Theodosius zamanında Galata Kulesi’nin varlığı üstüne değişik bilgiler vermektedir. Kimi tarihçiler Galata Kulesi’nin 491-518’de Amaslase tarafından temellerinin atıldığını yazacaktır. Bu, bugün de geçerliliğini korumaktadır.
578-582
II.Tiberios zamanında Haliç’in girişinin bir hisarla çevrilmesi.
717
Emeviler’in İstanbul’u sarmaları. Galata’nın ele geçirilmesi. Bizans’ın kuşatılması. Tarihçiler Arapcamisi’in yapılmasının da bu tarihe rastladığını yazarlar. Bu camii sonradan bugünkü halini alıncaya dek pek çok değişikliğe uğrayacaktır. Bugünkü mimarisi Latinler’in onu kiliseye çevirdikleri minaresini çan kulesi olarak kullandıkları biçimidir.
1160
Cenevizliler’in Galata’da Bizanslılar’la ilk ticaret ilişkileri.
1204
Cenevizliler’in imtiyaz bölgelerini Venedikliler’e kaptırmaları. Haçlılar’ın İstanbul’u kuşatması.
1261-1267
Cenevizliler’in Galata’da bir mahallede toplanmalarına Bizans’ın izin vermesi. Ticaret loncalarını kurmaları.
1296-1304
Venedikliler’in Ceneviz kolonisi Galata’yı sarıp yakıp yıkmaları. Cenevizliler’in Galata’yı surlarla çevirmeye başlamaları.
1315
Voyvodo Caddesi’nde Cenevizliler’in Cemaat Saraylarını kuruşları. Galata’yı genişletmeleri. Kenti surlarla çevirmeleri.
1323-1337
Galata’nın en eski kilisesi olan San Paolo ve San Domeico’nun yapımı.
1349
Ceneviz Cumhuriyeti’nin ilanı.
1352
Galata Kulesi’nin bugünkü biçimine yakın bir biçim alması.
1422
Cristofore Buondel’in Galata’nın tam bir krokisini çizmesi
1453
Fatih’in İstanbul’u alması. Fatih’in haziran ayında da Galata’yı dolaşması, kaçanların evlerini mühürletmesi. Üç ay içinde dönmelerini buyurmasu
1453-1460
Galata’nın sakinleri: 592 Rum, 555 Müslüman, 332 Frenk, 62 Ermeni, 260 dükkan.
1491-1492
Galata Mevlevihanesi’nin kurulması.
1509
İlk deprem
1580-1581
Kılıç Ali Paşa Camisi. Lokman’a göre Galata Kulesi’nde Tiyettin’in gökbilim üstüne çalışmaya başlaması, kulenin rasathane olarak kullanılmaya kullanılışı.
1582
Yazıcı mescidi.
1660-1870
Galata’nı uğradığı yangınlar.
1604
Bütün Galata kalelerinin onarımı
1605
San Antonio Kilisesi’nin yerine, Kemankeş Mustafa Paşa Camisi’nin yapılması.
1780-1800
Galata Kulesi’nde mehterhane ocağının kurulması. Yangın kulesine çevrilmesi.
1832-1833
İlk Galata otelleri. Avrupalılar’ca işletilmeye başlanması.
1850-1855
Galata sokakların aydınlatılması.
1857
Galata’nın havagazıyla aydınlatılması. Kentin yeniden düzenlenmesi için surların yıkılması.
1864
Galata-Beyoğlu VI.Daire’nin kurulması. Çevrenin bozulması
1955
Galata’nın özelliklerinin büsbütün yitirilmesi. Büyük yıkım.
1956-1965
Galata halkı: 34.000
Galata’nın Bizans’tan önce var olmasına karşın, tarihi hep Bizans’la başlatılagelmiştir. Bu yüzden Vizos’a gelenler (ki Yunan kaynakları Magaralılar diye anarlar bunları) Sarayburnu’na yerleşince, Galata’nın tarihi de böylece kurulmuş olur. Bu çağın adı da I. Konstantin Çağı’dır. Bu çağda Galata’nın adı, ‘Sykai’dir. I.Konstantin, bu yeri (kentin sınırları çizilirken) bir sur duvarıyla kuşatır. Böylece Galata’nın sınırları kentin sınırları içine alınır. XIII. Regio (bölge) olur. Kilise, forum, hamamlar ve bir de limanın katılmasıyla Galara ortaya çıkar. Adı da Peran en Sykais, yani karşı yakada Sykai’dir. Bu çağ Galata’sında 431 ev olduğu biliniyor.
Galata’nın kendisi gibi halkı da tarihlerin dipyazılarıdır. Genel olarak Cenevizliler’le Venedikliler’i yaşamış olarak bilmek yetmiş gibidir. İstanbul’un alınmasından bu yana, Galata halkı ‘azınlıklar’ adıyla geçilmiştir. Daha Fatih zamanında başlayan kentin nüfusunu çoğaltma eğilimi, Galata’ya da Müslümanlar’ın yerleştirilmesini öngörmüşse de, bu Galata’yı ayrıcalıklı durumundan yine de kurtaramamıştır. Tarihler Galata’nın XII. yüzyıldaki halkının Yahudiler olduğunu yazar. XII. yüzyılda Cenovalılar’ın imtiyazlar elde etmeleriyle de Galata’nın asıl tarihi başlıyor. Fatih zamanında Galata’da 535 Müslüman evine karşılık, 592 Rum, 62 Ermeni, 332 Frenk evi vardır.
408-450
II. Theodosius. Tarihler Theodosius zamanında Galata Kulesi’nin varlığı üstüne değişik bilgiler vermektedir. Kimi tarihçiler Galata Kulesi’nin 491-518’de Amaslase tarafından temellerinin atıldığını yazacaktır. Bu, bugün de geçerliliğini korumaktadır.
578-582
II.Tiberios zamanında Haliç’in girişinin bir hisarla çevrilmesi.
717
Emeviler’in İstanbul’u sarmaları. Galata’nın ele geçirilmesi. Bizans’ın kuşatılması. Tarihçiler Arapcamisi’in yapılmasının da bu tarihe rastladığını yazarlar. Bu camii sonradan bugünkü halini alıncaya dek pek çok değişikliğe uğrayacaktır. Bugünkü mimarisi Latinler’in onu kiliseye çevirdikleri minaresini çan kulesi olarak kullandıkları biçimidir.
1160
Cenevizliler’in Galata’da Bizanslılar’la ilk ticaret ilişkileri.
1204
Cenevizliler’in imtiyaz bölgelerini Venedikliler’e kaptırmaları. Haçlılar’ın İstanbul’u kuşatması.
1261-1267
Cenevizliler’in Galata’da bir mahallede toplanmalarına Bizans’ın izin vermesi. Ticaret loncalarını kurmaları.
1296-1304
Venedikliler’in Ceneviz kolonisi Galata’yı sarıp yakıp yıkmaları. Cenevizliler’in Galata’yı surlarla çevirmeye başlamaları.
1315
Voyvodo Caddesi’nde Cenevizliler’in Cemaat Saraylarını kuruşları. Galata’yı genişletmeleri. Kenti surlarla çevirmeleri.
1323-1337
Galata’nın en eski kilisesi olan San Paolo ve San Domeico’nun yapımı.
1349
Ceneviz Cumhuriyeti’nin ilanı.
1352
Galata Kulesi’nin bugünkü biçimine yakın bir biçim alması.
1422
Cristofore Buondel’in Galata’nın tam bir krokisini çizmesi
1453
Fatih’in İstanbul’u alması. Fatih’in haziran ayında da Galata’yı dolaşması, kaçanların evlerini mühürletmesi. Üç ay içinde dönmelerini buyurmasu
1453-1460
Galata’nın sakinleri: 592 Rum, 555 Müslüman, 332 Frenk, 62 Ermeni, 260 dükkan.
1491-1492
Galata Mevlevihanesi’nin kurulması.
1509
İlk deprem
1580-1581
Kılıç Ali Paşa Camisi. Lokman’a göre Galata Kulesi’nde Tiyettin’in gökbilim üstüne çalışmaya başlaması, kulenin rasathane olarak kullanılmaya kullanılışı.
1582
Yazıcı mescidi.
1660-1870
Galata’nı uğradığı yangınlar.
1604
Bütün Galata kalelerinin onarımı
1605
San Antonio Kilisesi’nin yerine, Kemankeş Mustafa Paşa Camisi’nin yapılması.
1780-1800
Galata Kulesi’nde mehterhane ocağının kurulması. Yangın kulesine çevrilmesi.
1832-1833
İlk Galata otelleri. Avrupalılar’ca işletilmeye başlanması.
1850-1855
Galata sokakların aydınlatılması.
1857
Galata’nın havagazıyla aydınlatılması. Kentin yeniden düzenlenmesi için surların yıkılması.
1864
Galata-Beyoğlu VI.Daire’nin kurulması. Çevrenin bozulması
1955
Galata’nın özelliklerinin büsbütün yitirilmesi. Büyük yıkım.
1956-1965
Galata halkı: 34.000
Galata'yı Anlatan Alıntılar
"Galata kavmi bir kaç fırkadır. Birinci fırka gemiciler, ikinci tüccarlar, üçüncü sanatkarlar, dördüncü marangoz ve kalafatçılardır. Ekser ahalisi Cezayer elbiseleri giyerler. Zengin kaptanları vardır. Meyhanecileri Rum, satıcıları Ermeni, meyhanecileri Yahudi'dir. Hulifecileri ise Yahudi çocuklarıdır."
|
"Bu şehirde (Galata'da) on sekiz mahalle İslam, yetmiş mahalle Rum, üç mahalle Frenk, bir mahalle Yahudi, iki mahalle Ermeni vardır."
|
Kaynak:Berk, İlhan. "Galata (Yaşamı)." Galata. İstanbul: Adam Yayıncılık, 1985. 201-06. Baskı.